BỐN KIẾN NGHỊ CỦA VPPA ĐỂ XANH HOÁ NGÀNH GIẤY

Tại Hội thảo Kỹ thuật ngành Công nghiệp Giấy do Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA) tổ chức, nhiều vấn đề nóng về xu thế phát triển xanh, bền vững của ngành Giấy và Bột giấy Việt Nam đã được thảo luận. Mục tiêu hướng tới là tìm ra các giải pháp giúp ngành chuyển mình theo hướng “xanh hoá” và kinh tế tuần hoàn. Tạp chí Công Thương đã có buổi trao đổi với ông Hoàng Trung Sơn – Chủ tịch Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam về định hướng và giải pháp xanh hóa lĩnh vực sản xuất này.

Triển lãm VPPE 2024 – Nơi hội tụ công nghệ xanh của ngành giấy

Tháng 5/2024 tại Bình Dương, Triển lãm Quốc tế Giấy và Bao bì Việt Nam – VPPE 2024 đã giới thiệu hàng loạt giải pháp, thiết bị tiên tiến và công nghệ tối ưu, giúp giảm thiểu tiêu hao nguyên liệu, nước, điện, hoá chất, hơi… đồng thời giảm phát thải và tận dụng chất thải trong mô hình kinh tế tuần hoàn. Trong khuôn khổ sự kiện, Hội thảo Kỹ thuật ngành Công nghiệp Giấy thuộc chuỗi Vietnam Paper Day 2024 đã được tổ chức để thảo luận sâu về giải pháp xanh hoá ngành công nghiệp giấy theo hướng bền vững.

Ngành giấy – Ngành phù hợp tự nhiên với kinh tế tuần hoàn

Ông Hoàng Trung Sơn cho biết, ngành giấy vốn dĩ phù hợp với mô hình kinh tế tuần hoàn nhờ bốn yếu tố:

• Nguyên liệu chính là dăm gỗ – nguồn tài nguyên tái tạo từ rừng chuyên canh.
• Ngành giấy có tỷ lệ thu gom và tái chế cao nhất trong công nghiệp, với mức trung bình toàn cầu khoảng 60%, tại Nhật Bản trên 82%, còn các nhà máy bao bì Việt Nam sử dụng nguyên liệu tái chế tới 98%.
• Sản phẩm giấy có khả năng phân hủy sinh học tự nhiên, thân thiện với môi trường.
• Chất thải trong quá trình sản xuất đều được xử lý đạt chuẩn môi trường nhờ đầu tư hệ thống xử lý đồng bộ và chuyên nghiệp.

Các mục tiêu xanh hoá và phát triển bền vững

VPPA xác định bốn hướng mục tiêu chính trong tiến trình xanh hoá ngành giấy:

• Tiết kiệm tài nguyên: Khuyến khích sử dụng giấy định lượng mỏng hơn, ít tẩy trắng, giảm độ trắng, thuận tiện tái chế và tiết kiệm nguyên liệu.
• Giảm tiêu hao năng lượng: Ứng dụng tự động hoá, công nghệ tiết kiệm điện, hơi, nước và hoá chất trong toàn bộ dây chuyền sản xuất.
• Tăng tỷ lệ thu gom và tái chế: Phấn đấu đạt tỷ lệ tái chế trên 60%, tương đương mức trung bình toàn cầu. Việc tái sử dụng 1 tấn giấy thu hồi giúp tiết kiệm 4,4 tấn gỗ, 39% năng lượng và giảm 58% khí nhà kính.
• Xử lý chất thải hiệu quả: Áp dụng công nghệ xử lý nước thải kỵ khí, đồng xử lý rác thải rắn bằng lò hơi tầng sôi, tận dụng nhiệt lượng tái sử dụng cho sản xuất, giảm chi phí và phát thải CO₂.

Các giải pháp công nghệ xanh được giới thiệu tại hội thảo

Hội thảo đã trình bày nhiều giải pháp mới như: khử nước hiệu quả trong bộ phận ép; xử lý chất thải nhà máy trong mô hình tuần hoàn; máy nghiền nồng độ cao giúp tiết kiệm năng lượng; công nghệ tẩy trắng không Clo (ECF); thu hồi hóa chất khép kín; động cơ tiết kiệm năng lượng nam châm vĩnh cửu; và hệ thống chăn lưới chất lượng cao giảm tiêu hao nước.

Thực trạng và thách thức của ngành giấy Việt Nam

Trong mười năm qua, ngành công nghiệp giấy Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ về công suất, chất lượng và năng suất. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ chưa đủ điều kiện đầu tư hệ thống xử lý chất thải hoặc công nghệ hiện đại, dẫn đến tiêu hao tài nguyên cao, chất lượng sản phẩm thấp và ảnh hưởng đến uy tín chung của ngành.

Bốn kiến nghị trọng tâm từ VPPA

Chủ tịch Hoàng Trung Sơn đưa ra bốn kiến nghị lớn nhằm thúc đẩy quá trình xanh hoá ngành giấy:

1. Nâng cao nhận thức: Doanh nghiệp cần hiểu rõ về kinh tế tuần hoàn, Luật Doanh nghiệp 2020 và Luật Bảo vệ môi trường 2020 để hành động quyết liệt hơn trong chuyển đổi xanh.
2. Hoàn thiện chính sách: Nhà nước cần có cơ chế ưu đãi tín dụng, thuế và hỗ trợ kỹ thuật cho doanh nghiệp đầu tư công nghệ xanh.
3. Cân bằng đầu tư: Giảm tình trạng đầu tư quá nhiều vào giấy bao bì (hiện chiếm hơn 80% năng lực sản xuất), đồng thời khuyến khích sản xuất bột giấy thương phẩm và giấy chất lượng cao trong nước để giảm nhập khẩu.
4. Giải quyết điểm nghẽn tài chính – nhân lực: Hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn ưu đãi và đào tạo nhân lực kỹ thuật chất lượng cao cho lĩnh vực sản xuất xanh.

Tác động của kinh tế toàn cầu và định hướng tương lai

Trong bối cảnh kinh tế thế giới suy thoái và lạm phát cao, doanh nghiệp ngành giấy đối mặt với nhiều khó khăn như giá nguyên liệu tăng, đơn hàng giảm, khiến nhiều nhà máy phải sản xuất cầm chừng. Tuy nhiên, ông Hoàng Trung Sơn nhấn mạnh rằng việc đầu tư công nghệ xanh chính là hướng đi tất yếu để đạt mục tiêu Net Zero 2050 của Chính phủ Việt Nam.

Định hướng phát triển công nghệ xanh của ngành giấy

Theo “Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp giấy Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2025”, Bộ Công Thương đã xác định rõ định hướng phát triển ngành giấy bền vững gắn với bảo vệ môi trường. Cụ thể:

• Ứng dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất bột giấy, bao gồm công nghệ sinh học, nhiên liệu sinh học (biomass) và công nghệ nano.
• Thúc đẩy sản xuất sạch hơn, xử lý nước thải – khí thải – chất thải rắn hiệu quả, tái sử dụng nước và khép kín dây chuyền sản xuất.
• Phát triển các sản phẩm giấy kỹ thuật cao, giấy carton chất lượng, đáp ứng nhu cầu công nghiệp và dân dụng, giảm nhập khẩu và tăng xuất khẩu.

Những định hướng trên không chỉ giúp ngành giấy Việt Nam tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường mà còn góp phần nâng cao sức cạnh tranh, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng xanh trong tương lai.

Nguồn: Tạp chí Công Thương – Biên soạn & trình bày lại bởi VPPA