Tìm hiểu đầy đủ quy định pháp luật mới nhất về giải quyết tranh chấp lao động theo Bộ luật Lao động 2019. Bài viết cung cấp khái niệm, trình tự thủ tục, thẩm quyền giải quyết và các quyền, nghĩa vụ pháp lý của các bên liên quan.
Trong môi trường lao động hiện đại, tranh chấp giữa người lao động và người sử dụng lao động là điều khó tránh khỏi. Những mâu thuẫn phát sinh có thể đến từ quyền lợi không được đảm bảo, hợp đồng không rõ ràng hoặc điều kiện làm việc không phù hợp. Để bảo vệ quyền lợi chính đáng và duy trì trật tự trong quan hệ lao động, pháp luật đã quy định một trình tự rõ ràng và minh bạch về cách thức giải quyết tranh chấp lao động. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm vững khái niệm, các bước thực hiện và cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp theo quy định mới nhất trong Bộ luật Lao động 2019.
Tranh chấp lao động
Tranh chấp lao động - những mâu thuẫn phát sinh giữa các chủ thể trong quan hệ lao động, thường xoay quanh quyền và nghĩa vụ pháp lý chưa được giải quyết một cách rõ ràng hoặc không đạt được sự đồng thuận. Theo quy định tại Điều 179 Bộ luật Lao động 2019, tranh chấp lao động được hiểu là những bất đồng giữa người lao động với người sử dụng lao động hoặc giữa các tổ chức đại diện quyền lợi của người lao động.
Tranh chấp có thể xảy ra trong nhiều tình huống cụ thể, chẳng hạn như: quyền và nghĩa vụ chưa được thực hiện đầy đủ khi ký kết hoặc chấm dứt hợp đồng lao động, quyền lợi bị xâm phạm trong quá trình làm việc, hay việc áp dụng các quy chế lao động chưa đúng quy định. Ngoài ra, tranh chấp cũng có thể phát sinh giữa các tổ chức đại diện người lao động với nhau hoặc từ những mối quan hệ có liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động như tranh chấp về bảo hiểm, trợ cấp, điều kiện làm việc hay sa thải không hợp lý.
Những xung đột này nếu không được giải quyết kịp thời sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến môi trường làm việc, hiệu quả sản xuất và quyền lợi của cả hai bên trong quan hệ lao động. Vì vậy, việc hiểu rõ khái niệm và bản chất của tranh chấp lao động là bước đầu quan trọng để có giải pháp xử lý hiệu quả, đúng pháp luật.
Nguyên tắc giải quyết tranh chấp lao động
Điều 180 Bộ luật Lao động 2019 quy định các nguyên tắc sau:
Tôn trọng quyền tự định đoạt thông qua thương lượng của các bên.
Ưu tiên giải quyết thông qua hòa giải, trọng tài, đảm bảo quyền lợi của các bên và lợi ích chung của xã hội.
Công khai, minh bạch, khách quan, kịp thời và đúng pháp luật.
Đảm bảo sự tham gia của đại diện các bên trong quá trình giải quyết.
Việc giải quyết do cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền tiến hành khi có yêu cầu và được các bên đồng ý.
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động
Căn cứ Điều 187 Bộ luật Lao động 2019, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động bao gồm:
Hòa giải viên lao động.
Hội đồng trọng tài lao động.
Tòa án nhân dân.
Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp lao động
a) Hòa giải viên lao động
Tranh chấp lao động cá nhân phải được giải quyết thông qua thủ tục hòa giải của hòa giải viên lao động trước khi yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động hoặc Tòa án, trừ một số trường hợp không bắt buộc phải qua hòa giải.
Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được yêu cầu, hòa giải viên lao động phải kết thúc việc hòa giải.
b) Hội đồng trọng tài lao động
Trong trường hợp hòa giải không thành hoặc không tiến hành hòa giải, các bên có thể yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động giải quyết tranh chấp.
Trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận được yêu cầu, Ban trọng tài lao động phải được thành lập. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày thành lập, Ban trọng tài phải ra quyết định giải quyết tranh chấp.
c) Tòa án nhân dân
Các bên có thể yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp trong các trường hợp:
Tranh chấp không bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải.
Hòa giải không thành hoặc không tiến hành hòa giải.
Hội đồng trọng tài lao động không được thành lập hoặc không ra quyết định giải quyết tranh chấp.
Thời hiệu yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động
Theo Điều 190 Bộ luật Lao động 2019:
Thời hiệu yêu cầu hòa giải viên lao động thực hiện hòa giải là 06 tháng kể từ ngày phát hiện hành vi vi phạm.
Thời hiệu yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động giải quyết tranh chấp là 09 tháng.
Thời hiệu yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp là 01 năm.
Quyền và nghĩa vụ của các bên trong giải quyết tranh chấp
Theo Điều 182 Bộ luật Lao động 2019:
Quyền:
Trực tiếp hoặc thông qua đại diện tham gia vào quá trình giải quyết.
Rút yêu cầu hoặc thay đổi nội dung yêu cầu.
Yêu cầu thay đổi người tiến hành giải quyết tranh chấp nếu có lý do chính đáng.
Nghĩa vụ:
Cung cấp đầy đủ, kịp thời tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu của mình.
Chấp hành thỏa thuận đã đạt được, quyết định của Ban trọng tài lao động, bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.
Các trường hợp không bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải
Theo khoản 1 Điều 188 Bộ luật Lao động 2019, các tranh chấp sau không bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải:
Về xử lý kỷ luật lao động theo hình thức sa thải hoặc về trường hợp bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động.
Về bồi thường thiệt hại, trợ cấp khi chấm dứt hợp đồng lao động.
Giữa người giúp việc gia đình với người sử dụng lao động.
Về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
Về bồi thường thiệt hại giữa người lao động với doanh nghiệp, tổ chức đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
Giữa người lao động thuê lại với người sử dụng lao động thuê lại.
Việc nắm rõ các quy định pháp luật về giải quyết tranh chấp lao động không chỉ giúp người lao động tự bảo vệ quyền lợi của mình mà còn hỗ trợ doanh nghiệp xử lý mâu thuẫn một cách hợp lý, tránh những rủi ro pháp lý không đáng có. Tranh chấp nếu được giải quyết đúng trình tự, thẩm quyền và phù hợp với luật định sẽ góp phần xây dựng môi trường lao động ổn định, hài hòa. Nếu bạn đang đối mặt với một tranh chấp lao động hoặc cần tư vấn pháp lý, đừng ngần ngại liên hệ với LSViet.vn – đơn vị hỗ trợ pháp lý uy tín và tận tâm trên toàn quốc.
